Nhu cầu vay một khoản tiền lớn, lên đến vài trăm triệu để làm ăn, kinh doanh ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều người cho rằng giải pháp vay dễ dàng nhất là vay thế chấp sổ đỏ. Tuy nhiên, thực tế thì tưởng dễ mà không!
Dễ vay, dễ trả
Sổ đỏ là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà nhà nước cấp cho người dân. Sở dĩ có tên gọi như vậy vì mặt ngoài cùng của giấy chứng nhận này có màu đỏ. Tương tự, nếu là giấy chứng nhận quyền sử dụng quyền sở hữu nhà và các loại tài sản đang hiện hữu trên miếng đất đó thì gọi là sổ hồng. Tuy nhiên, người ta vẫn quen gọi hai loại sổ này bằng một tên gọi chung là sổ đỏ. Như vậy, việc vay thế chấp sổ đỏ chính là vay thế chấp bằng quyền sở hữu bất động sản.
Hiện nay, tất cả các ngân hàng thương mại tại Việt Nam đều cung cấp sản phẩm vay thế chấp sổ đỏ. Về thủ tục và quy trình vay, các ngân hàng đều giống nhau và họ cạnh tranh nhau ở thời gian phê duyệt khoản vay, mức định giá, hạn mức vay và lãi suất.
Đây là hình thức vay luôn được ngân hàng ưu tiên vì tài sản đảm bảo có giá trị cao, tính pháp lý rõ ràng, không bị mất giá theo thời gian và ngay cả khi có rủi ro về nợ xấu thì việc thu hồi, thanh lý tài sản cũng dễ dàng, thuận tiện hơn rất nhiều so với các hình thức vay khác như vay tín chấp hay vay thế chấp bằng xe máy, ô tô, công cụ sản xuất.
Vay thế chấp sổ đỏ đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng với giá trị khoản vay cao, thời gian vay lâu và lãi suất thấp. Tuỳ theo giá trị bất động sản mà ngân hàng sẽ xác định giá trị khoản vay nhưng thông thường cũng từ vài trăm triệu đến vài tỉ đồng, thậm chí vài chục tỉ đồng. Thời gian vay thường từ 5 năm đến 20 năm. So với lãi suất vay thế chấp bằng xe máy, ô tô, công cụ sản xuất… thì lãi suất vay thế chấp bất động sản luôn ở mức thấp hơn, giao động ở khoảng 8% - 14%/năm. Nếu so với lãi suất vay tín chấp giao động ở khoảng trên 20%/năm thì sự chênh lệch là rất lớn.
Tưởng dễ mà không
Dù vậy, trên thực tế, không phải ai cũng vay được dù có sổ đỏ. Lý do chủ yếu nhất là tính chính chủ. Người đứng tên chính chủ tất nhiên sẽ vay dễ dàng nhưng với những người đứng tên chung hoặc những người không đứng tên chính chủ thì không hẳn.
Nếu sổ đỏ do nhiều người cùng đứng tên nhưng chỉ có một người có nhu cầu vay thì người đi vay phải chủ động xin giấy uỷ quyền của những người còn lại cho phép được phép đại diện thế chấp quyền sở hữu bất động sản này để đổi lấy khoản vay và trong trường hợp không thể trả nợ thì đồng ý để ngân hàng thu hồi, thanh lý tài sản theo quy định. Giấy uỷ quyền này phải được cơ quan quản lý nhà nước chứng thực.
Nếu người vay không có tên trên sổ đỏ, ví như sổ đỏ đứng tên bố mẹ, vợ chồng, anh em… thì thủ tục vay còn khó khăn hơn nữa. Khi ấy, người vay cũng phải có giấy uỷ quyền của người đứng tên chính chủ thì mới có thể vay tiền và giấy uỷ quyền này cũng cần được chứng thực. Khi ấy, ngân hàng sẽ chỉ căn cứ vào giấy uỷ quyền để phê duyệt khoản vay chứ không căn cứ vào mối quan hệ xã hội như bố mẹ, vợ chồng, anh em…
Trở ngại tiếp theo là nợ xấu. Nếu người vay thuộc nợ xấu nhóm 3, nợ dưới tiêu chuẩn, nợ trễ hạn từ 91 đến 180 ngày nhưng có sổ đỏ chính chủ thì vẫn có thể được hỗ trợ vay nhưng hạn mức vay thấp và lãi suất cao hơn so với những người có cùng tài sản nhưng không nợ xấu. Riêng với người nợ xấu nhóm 4 và 5, tức là nợ nghi ngờ và nợ nguy cơ mất vốn, thì dù có bất động sản chính chủ thì vẫn sẽ từ chối cho vay. Đặc biệt hơn, nếu sổ đỏ không chính chủ thì cả người đứng tên trên sổ đỏ lẫn người được uỷ quyền đều không được phép mắc nợ xấu.
Những giải pháp khác
Nếu không thể vay tại ngân hàng, người có nhu cầu vẫn có thể vay từ các nguồn khác. Hiện có hai nguồn vay tương đối phổ biến là vay cầm cố tại các cửa hàng cầm đồ hoặc vay cá nhân. Thủ tục vay cầm cố thì đơn giản hơn, không xét nợ xấu nhưng vẫn đặt yêu cầu chính chủ. Ngoài ra, hạn mức vay thường thấp hơn ngân hàng, lãi suất sẽ cao hơn và thời gian vay ngắn hơn. Nếu chọn vay cầm cố, cần tìm các địa chỉ cho vay có uy tín, hoạt động rõ ràng, minh bạch. Hiện nay, chuỗi cầm đồ uy tín nhất là F88 đã ngừng cung cấp sản phẩm vay cầm cố nhà đất để tập trung vào việc cho vay bằng xe máy, ô tô. Riêng với hình thức vay cá nhân, người vay cần phải cẩn trọng hơn nữa bởi hình thức vay giữa cá nhân với cá nhân luôn tồn tại nhiều rủi ro không thể đoán định trước.
