Mới đây, Shopee cho biết đang thực hiện “điều chỉnh” định biên nhân sự. Động thái này ảnh hưởng tới đội ngũ của Shopee ở Đông Nam Á, Mỹ Latinh và Châu Âu, nguồn tin thân cận với vấn đề nói với Tech in Asia.
Trong một thông điệp gửi tới nhân sự, ông Chris Feng, CEO Shopee, nói rằng thay đổi nhân sự của Shopee sẽ ảnh hưởng tới một số nhân sự làm việc tại ShopeeFood và ShopeePay tại Đông Nam Á, bên cạnh đó là một số nhân sự mảng TMĐT ở Mexico, Argentina và Chile.
Điều gì đang thực sự diễn ra đằng sau quyết định của Sea?
ShopeePay và ShopeeFood: Hoạt động thiếu hiệu quả?
ShopeeFood hiện đang hoạt động tại một số thị trường như Malaysia, Thái Lan, Indonesia và Việt Nam. (Ảnh: Tech in Asia).
Khi ShopeePay ra mắt lần đầu ở Indonesia vào năm 2020, ví điện tử này âm thầm tích luỹ thị phần cho đến khi đe doạ được cả vị trí của Ovo và GoPay để trở thành ví điện tử dẫn đầu cho tới cuối năm 2020 với tỷ trọng 32% giá trị xử lý giao dịch. Điều này cũng diễn ra ở Malaysia, nơi ShopeePay nằm trong số 4 ví điện tử dẫn đầu thị phần, theo Tech in Asia.
Dù vậy, đợt cắt giảm nhân sự không nhất thiết phản ánh hiệu quả hoạt động của ShopeePay. Thay vào đó, ShopeeFood dường như đang có nhiều vấn đề hơn.
Theo báo cáo của Momentum Works, ShopeeFood đang tụt lại phía sau so với các đối thủ như GrabFood hay GoFood ở Indonesia với chỉ 8% thị phần trong năm 2021. Ở Malaysia và Thái Lan, ShopeeFood chỉ có trên dưới 3% thị phần.
Việt Nam là điểm sáng hiếm hoi của ShopeeFood. Thực tế, hành trình của ShopeeFood đã bắt đầu tại Việt Nam từ năm 2017 khi Sea thâu tóm một công ty địa phương có tên Foody.
ShopeeFood được nhìn nhận là một dự án thành công và hiệu quả tại Việt Nam đến mức Shopee muốn nhân rộng thành công này sang các thị trường khác. Momentum Works ước tính ShopeeFood đang nắm khoảng 41% thị trường giao đồ ăn tại Việt Nam, cùng xếp vị trí dẫn đầu với GrabFood.
Mặc dù thành công ở Việt Nam, ShopeeFood vẫn cắt giảm nhân sự tại thị trường này, trong khi đó ShopeeFood không giảm nhân sự tại Indonesia, cho tới thời điểm hiện tại, theo Tech in Asia.
Dù vậy, ShopeeFood cắt giảm nhân sự cũng có thể chỉ đơn thuần là một động thái cắt giảm chi phí, tối ưu hiệu quả hoạt động. Một nguồn tin nói rằng Shopee đang tự động hoá một số quy trình khi các nhà bán hàng đăng ký ShopeePay và ShopeeFood. Bằng cách này, ShopeeFood có thể muốn cắt giảm nhân sự để tăng hiệu quả.
Hồi chuông cảnh báo?
Ông Chris Feng, CEO Shopee và SeaMoney. (Ảnh: Sea).
Đến thời điểm hiện tại, nhân sự ở mảng TMĐT lõi của Shopee dường như không bị nảh hưởng. Cần lưu ý rằng Chris Feng, CEO Shopee, không phải người trực tiếp lãnh đạo ShopeeFood và ShopeePay.
Dù vậy, ông Jianggan Li, CEO Momentum Works, vẫn lưu ý rằng Shopee còn nhiều điểm thiếu hiệu quả sau giai đoạn tập trung vào tăng quy mô.
“Shopee chiến thắng đối thủ không phải vì nó có sản phẩm tốt hơn mà vì nó có đường hướng lãnh đạo nhất quán và rõ ràng. Đồng thời, Shopee là một tổ chức khuyến khích giao tiếp, quyết định nhanh và thực thi tốt”, ông Jianggan Li nói.
Đợt sa thải nhân sự sẽ không làm Sea mất đi danh hiệu công ty công nghệ có tầm ảnh hưởng nhất Đông Nam Á. Dù vậy, nó mang đến tác động tiêu cực tầm cỡ toàn ngành. Đồng thời, ông Li cho rằng đợt sa thải mang đến “các dấu hiệu tiêu cực đối với truyền thông và các nhân viên hiện tại/tương lai của Shopee nếu không được xử lý khéo léo”.
Bên cạnh đợt sa thải, liệu còn mối lo lắng nào lớn hơn dành cho Shopee?
Garena, “chú bò tiền mặt” (cash cow) cho các mảng kinh doanh khác của Sea, đang trải qua giai đoạn tăng trưởng chậm lại. Kết quả kinh doanh quý IV/2021 cho thấy sụt giảm doanh thu và lượng người dùng trả phí mặc dù Garena vẫn đang có lãi.
Tiền mặt và tương đương tiền mặt của Sea giảm từ 11,8 tỷ USD trong tháng 9/2021 xuống còn 7,7 tỷ USD vào tháng 3/2022.
Trong một báo cáo, nhà phân tích Oshadhi Kumarasiri nhận định Shopee có một mô hình kinh doanh “có lỗ hổng cơ bản”. Xu hướng lãi gộp trên mỗi đơn hàng giảm có thể cho thấy Shopee đang quay trở lại mức lỗ gộp như trước khi đại dịch bùng phát. Nhà phân tích này cũng cho rằng Sea sẽ khó đạt được mức tăng trưởng doanh thu trong vài năm tới.
Dù vậy, Shopee cũng có một số điểm sáng. Ví dụ, Brazil, thị trường có tiềm năng tăng trưởng lớn mà Shopee đang đầu tư mạnh, không bị ảnh hưởng bởi đợt sa thải nhân sự, khác một số thị trường Mỹ Latinh khác.
Trong khi đó, Sea Money, mảng dịch vụ tài chính của Sea, cho thấy tiềm năng tăng trưởng và biên lợi nhuận tích cực. Mặc dù EBITDA (Thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao) của Sea Money vẫn âm, chiến lược ngân hàng số tại nhiều thị trường của Sea có thể sẽ sớm thay đổi điều này.
