Vay ngắn hạn là những khoản vay trả góp có thời gian trả nợ dưới 12 tháng, là hình thức vay tương đối phù hợp với những người có nhu cầu bù đắp những thiếu hụt trong hoạt động sản xuất, bán buôn thường nhật. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn một số vấn đề cần phải cân nhắc kỹ trước khi vay.
Vì sao người lao động thường muốn vay ngắn hạn?
Thời hạn trả nợ tối đa 12 tháng sẽ giúp người vay tránh phải trả lãi suất trong một thời gian dài, đó là điều đầu tiên mà họ nhìn thấy từ các khoản vay ngắn hạn. Hơn nữa, đa phần những người tìm đến các khoản vay ngắn hạn đều là những người muốn vay nhanh, vay gấp để giải quyết một sự vụ cần kíp nào đó. Ví dụ như với tiểu thương là để nhập hàng cho những dịp lễ tết hay đơn giản hơn là vì lô hàng sắp nhập có giá tốt, với các chủ cơ sở sản xuất nhỏ lẻ thì để nhập nguyên liệu, để thanh toán lương công nhân, với những người khác có thể là để chi tiêu một khoản cấp bách nào đó trước khi nhận lương, thưởng… Rất nhiều lý do, rất nhiều mục đích nhưng tựu chung lại, họ đều nhìn thấy khoản tiền trả nợ sẽ xuất hiện trong một thời gian ngắn tới, cùng lắm là 12 tháng.
Tiếp đến, lãi suất vay ngắn hạn thường có xu hướng thấp hơn lãi suất vay dài hạn. Lấy ví dụ vào đầu tháng 5/2024, ngân hàng Xây dựng cho vay kỳ hạn 12 tháng là 8%/năm trong khi trên 12 tháng là 8,5%/năm. Tương tự là ngân hàng MB, lãi suất tham chiếu cho vay khách hàng cá nhân đối với khoản vay thời hạn dưới 12 tháng là 6,5-6,6%/năm, lãi suất khoản vay có thời hạn từ 1 năm đến dưới 5 năm từ 7,8-7,9%/năm, và khoản vay có thời hạn trên 5 năm có lãi suất tham chiếu là 7,9%/năm. Còn ngân hàng Vietinbank, lãi suất tham chiếu cho các khoản vay dưới 6 tháng là 7,5%/năm, và 8,5%/năm đối với khoản vay có thời hạn từ 6-12 tháng. Lãi suất cho vay trung – dài hạn với các kỳ hạn trên 12 tháng là 9%/năm. Một số người cho rằng cho vay ngắn hạn dù có lãi suất thấp hơn nhưng lợi ích đem lại cho ngân hàng là việc dòng tiền luân chuyển được nhanh hơn, ngân hàng có nhiều cơ hội cho vay hơn nên mới có việc lãi suất ngắn hạn lại thấp hơn dài hạn như vậy.
Thêm một lợi ích mà họ nhìn thấy là có rất nhiều hình thức vay ngắn hạn khác nhau giúp họ dễ lựa chọn. Những người có tài sản lớn như nhà đất hay xe ô tô đời mới thì có thể vay theo hình thức thế chấp từ các ngân hàng. Những người không có tài sản lớn nhưng có nhận lương hàng tháng qua tài khoản ngân hàng có thể vay theo hình thức tín chấp. Những người không có tài sản lớn, không nhận lương qua tài khoản ngân hàng nhưng có những tài sản giá trị không quá cao như xe máy, ô tô đã qua sử dụng thì có thể vay từ các chuỗi cầm đồ uy tín như chuỗi cửa hàng F88.
Nhưng không phải là cây đũa thần…
Dẫu có những lợi ích như trên nhưng vay ngắn hạn cũng có những điều đáng phải suy nghĩ trước khi đặt bút ký vào khoản vay.
Tuy có mức lãi suất cạnh tranh hơn so với các khoản vay trung và dài hạn nhưng số tiền mà người vay phải trả mỗi tháng sẽ cao hơn. Cũng dễ hiểu khi tất cả các đơn vị cho vay đều áp dụng công thức tính số tiền phải trả hàng tháng bằng cách chia đều số tiền gốc rồi cộng thêm lãi suất. Ví dụ, với khoản vay 50 triệu đồng, nếu vay trong thời hạn 12 tháng, mỗi tháng người vay phải trả 5 triệu đồng cộng lãi suất nhưng nếu vay trong thời hạn 60 tháng, số tiền gốc phải trả mỗi tháng chưa đến 1 triệu đồng cộng lãi suất. Như vậy, gánh nặng trả nợ vay ngắn hạn hàng tháng sẽ nặng hơn khá nhiều so với khoản vay trung và dài hạn. Vì thế, với những người thu nhập không ổn định, không cao nhưng công nhân, lao động tự do thì việc vay dài hạn vẫn có gì đó an toàn hơn vay ngắn hạn.
Tiếp theo, tuy có nhiều loại hình vay ngắn hạn dành cho khách hàng cá nhân nhưng việc tiếp cận các khoản vay từ các tổ chức tín dụng là không dễ. Các ngân hàng tuy có chính sách cho vay ngắn hạn nhưng điều kiện xét duyệt là khá khắt khe. Đầu tiên là phải chứng minh thu nhập, chứng minh không có nợ xấu. Nếu là vay thế chấp để sản xuất, kinh doanh thì còn phải có kế hoạch sản xuất, kinh doanh và kế hoạch trả nợ. Hạn mức vay thế chấp phụ thuộc vào giá trị tài sản thế chấp và có giá trị từ vài chục triệu đến vài tỷ đồng. Hạn mức vay tín chấp thì thấp hơn, trung bình chỉ giao động trong khoảng 50 - 70 triệu đồng. Ngoài ngân hàng, các công ty tài chính cũng cung cấp các khoản vay tín chấp. Nếu không đủ điều kiện vay ngân hàng, vay công ty tài chính, người vay có thể tìm kiếm các khoản vay ở các chuỗi cửa hàng cầm đồ có uy tín. Việc vay cầm cố luôn dễ dàng hơn vay thế chấp, vay tín chấp vì nó chỉ phụ thuộc vào chất lượng tài sản cầm cố. Tài sản cầm cố có thể là xe máy, ô tô đã qua sử dụng, là những loại tài sản tương đối phổ thông hiện nay và giá trị khoản vay thông thường sẽ dao động từ 20 triệu đến 300 triệu đồng.
Cuối cùng cũng là vấn đề lãi suất. Lãi suất vay thế chấp ngân hàng luôn được xem là cạnh tranh nhất, hiện tại rơi vào khoảng 6% đến dưới 10%/năm. Cao hơn một chút là lãi suất vay tín chấp ngân hàng, trong khoảng trên dưới 20%/năm. Lãi suất vay tín chấp từ công ty tài chính dao động trong khoảng từ 30% - 50%/năm, tuỳ theo từng gói vay và điều kiện vay mà khách hàng có thể đáp ứng. Vay cầm đồ có mức lãi suất tương tự các công ty tài chính, tức là khi quy đổi ra lãi suất phẳng thì dao động khoảng từ 35% - 45%/năm.
Đây là những vấn đề mà người có nhu cầu vay ngắn hạn cần cân nhắc trước khi đặt bút ký hợp đồng vay. Tuy nhiên, rõ ràng rằng vay ngắn hạn vẫn là một trong những giải pháp vay được nhiều người nghĩ đến nhất khi có nhu cầu.
